ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ Τρίτη 14 Απριλίου 2020 Μεγάλη Τρίτη
Μεγάλη Τρίτη,
Η Μεγάλη Τρίτη και το τροπάριο της Κασσιανής -Τι γιορτάζουμε σήμερα
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην προνοητικότητα και την εγρήγορση, με την παραβολή των δέκα παρθένων και το υπέροχης ποιητικής ομορφιάς τροπάριο της Κασσιανής.
Σε συνέχεια των προηγούμενων δύο ημερών τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου, ενώ η Εκκλησία θυμάται την παραβολή των δέκα παρθένων και την παραβολή των ταλάντων, που διδάσκουν την προνοητικότητα αλλά και την εργατικότητα.
Τι αναφέρει όμως η παραβολή; Πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένες περιμένουν τον Νυμφίο (γαμπρό) να έλθει να παραλάβει τη νύφη.
Οι φρόνιμες, που είχαν προνοήσει, φρόντισαν να πάρουν μαζί τους λάδι ώστε να έχουν για να φωτίζουν τα λυχνάρια τους. Δεν ισχύει το ίδιο όμως και για τις μωρές, οι οποίες λόγω της αργοπορίας του Νυμφίου αποκοιμήθηκαν.
Έτσι, όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ψάχνουν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, με αποτέλεσμα να μένουν «εκτός νυμφώνος».
Ο Χριστός συναντά τους Έλληνες
Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο που διαβάζεται (Κατά Ιωάννην) ο Ιησούς συνεχίζει να διδάσκει, ενώ οι Φαρισαίοι ψάχνουν τρόπους για να τον συλλάβουν.
Οι Έλληνες δε έχουν… την τιμητική τους, καθώς αναφέρεται περιστατικό που μερίδα Ελλήνων ζητά να δει τον Ιησού και αυτός αποκρίνεται με τη φράση «ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξαστή ο υιός του ανθρώπου».
Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης στην υμνολογία του οποίου κεντρικό γεγονός είναι η μεταστροφή της πόρνης που ήρθε και άλειψε με τα μαλλιά της τα πόδια του Ιησού.
Το γεγονός αυτό περιλαμβάνει και έναν από τα πλέον όμορφα τροπάρια, αυτό της Κασσιανής, το οποίο είναι από τα πιο δημοφιλή.
Η Κασσιανή ήταν βυζαντινή ποιήτρια που έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. Επειδή δεν την επέλεξε ως σύζυγό του ο αυτοκράτωρ Θεόφιλος, έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού και στην ποίηση.
Το ιστορικό, όπως περιγράφεται από τους βυζαντινούς χρονικογράφους Συμεών Μάγιστρο, Ιωάννη Ζωναρά και Λέοντα Γραμματικό, αναφέρει πως η μητέρα του αυτοκράτορα Θεόφιλου, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση για την εκλογή νύφης, προσκάλεσε το 820 μ.Χ. στην Αυλή τις ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αυτοκρατορίας.
Δώδεκα «κάλλιστοι παρθέναι» ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και κατέφθασαν στο Παλάτι. Μετά την υποδοχή τους από τη μητέρα του αυτοκράτορα, η μητέρα του Ευφροσύνη του έδωσε εντολή να δώσει το χρυσό μήλο σε εκείνη που θα επέλεγε για σύζυγό του.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Ο νεαρός αυτοκράτωρ θαμπώθηκε από την ομορφιά της Κασσιανής και θέλοντας να δοκιμάσει την ευφυΐα της τη ρώτησε:
«Ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα» δηλαδή ότι «από τη γυναίκα ξεκινούν τα κακά πράγματα», υπονοώντας την Εύα και το προπατορικό αμάρτημα. Όμως η Κασσιανή αποστόμωσε τον Θεόφιλο ανταπαντώντας του
«αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττω», δηλαδή ότι «και από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα, τα ευγενέστερα», υπονοώντας την Παναγία και τη γέννηση του Χριστου.
Η απάντηση κακοφάνηκε στον αυτοκράτορα, που αποφάσισε να «τιμωρήσει» την Κασσιανή δίνοντας το χρυσό μήλο στην ωραία, αλλά σεμνή Θεοδώρα.
Το Τροπάριο της Κασσιανής
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.
Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει.
Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.
Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
Αγίου Αριστάρχου Αποστόλου
Γιά τόν Ἀπόστολο Ἀρίσταρχο ἀναφέρεται στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ὅτι ἦταν Μακεδόνας καταγόμενος ἀπό τή Θεσσαλονίκη καί κατά πᾶσα πιθανότητα Ἰουδαῖος.
Ὁπωσδήποτε ὁ Ἀπόστολος Ἀρίσταρχος ὑπῆρξε ἀπό τούς πρώτους μαθητές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στή Θεσσαλονίκη, ὁ ὁποῖος καί τόν μνημονεύει στίς πρός Κολοσσαεῖς καί Φιλήμονα ἐπιστολές του.
Ὁ Ἀπόστολος Ἀρίσταρχος ᾖλθε στήν Ἔφεσο κομίζοντας χάρη τῶν Χριστιανῶν τῶν Ἱεροσολύμων τή «λογία». Τό προϊόν τοῦ ἐράνου ἔφεραν οἱ Γάιος, Σεκοῦνδος καί Ἀρίσταρχος.
Ἀπό τότε ὁ Ἀρίσταρχος ἔγινε ἀχώριστος σύντροφος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ὡς τή Ρώμη. Τόν Ἀπόστολο Ἀρίσταρχο τόν συναντοῦμε καί στό 19ο κεφάλαιο τῶν Πράξεων, ὅπου ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς περιγράφει μέ ἐξαιρετική ζωηρότητα τά ἐπεισόδια τῆς Ἐφέσου.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Ὁ ἀργυροκόπος Δημήτριος εἶχε χολωθεῖ ἀπό τή μεταστροφή τῶν κατοίκων τῆς Ἐφέσου πρός τή νέα πίστη καί γι’ αὐτό ξεσήκωσε τό λαό ἐναντίον τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τῶν συνεργατῶν του Ἀριστάρχου καί Γαΐου.
Ὁ Συναξαριστής ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἀπόστολος Ἀρίσταρχος ὑπῆρξε Ἐπίσκοπος τῆς Ἀπαμείας τῆς Συρίας «καί ὅλους τούς ἐκεῖ εὑρισκομένους ἀπίστους ἐπέστρεψεν εἰς τήν τῆς ἀληθείας καί εὐλαβείας ἐπίγνωσιν».
Ἡ δέ παράδοση θεωρεῖ ὅτι ὁ Ἀπόστολος Ἀρίσταρχος συναντήθηκε πάλι μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο στή Ρώμη καί μαρτύρησε ἐπί Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.). Ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀριστάρχου καί στίς 27 Σεπτεμβρίου.
Ὁ Ἀπόστολος Πούδης μνημονεύεται στήν Β’ πρός Τιμόθεον ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τοῦ ὁποίου ἦταν ἀκόλουθος στά παθήματα καί τούς διωγμούς.
Ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο ἐπί Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.).
Ὁ Ἀπόστολος Τρόφιμος μνημονεύεται στίς Πράξεις καί τήν Β’ πρός Τιμόθεον ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τόν ὁποῖο ἀκολούθησε στό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου καί ὑπέστη μαζί του διωγμούς καί κακώσεις.
Ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο ἐπί Νέρωνος (54 – 68 μ.Χ.).
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Χορείαν τήν τρίπλοκον, τῶν Ἀποστόλων Χριστοῦ, συμφώνως τιμήσωμεν, ὡς ποταμούς λογικούς, τῆς θείας χρηστότητος, Πούδην σύν Ἀριστάρχῳ, καί Τροφίμῳ τῷ θείῳ, λόγοις θεογνωσίας, καταρδεύσαντας κόσμον. Αὐτῶν Χριστέ μεσιτείαις, πάντας οἰκτείρησον.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχάς τῆς φύσεως.
Ὡς ἱεροί συνέκδημοι, Παύλου τοῦ θεοκήρυκος, τήν οἰκουμένην σύν τούτῳ διήλθητε, γνῶσιν τήν θείαν σπείραντες, Ἀρίστερχε θεόφρον, σύν Τροφίμῳ τῷ θείῳ καί Πούδη ἔνδοξε· διό καί ἠθληκότες, ἀξίως συνεδοξάσθητε.
Μεγαλυνάριον.
Τρίφωτος λυχνία τῶν ἀγαθῶν, τῶν τῆς εὐσεβείας, ἐχρημάτισαν τοῖς ἐν γῇ, Ἀρίσταρχος Πούδης, καί Τρόφιμος ὁ θεῖος, τοῖς ἐν νυκτί τοῦ βίου, τό φῶς ἐκλάμποντες.
Αγίας Θωμαΐδος μάρτυρος
Αγία Μάρτυς Θωμαΐς
Δολοφονήθηκε από τον πεθερό της
Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Εορτή: 14 Απριλίου
Πηγή: http://www.parembasis.gr/
Η αγία Θωμαΐς γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια. Ακολούθησε τον έγγαμο βίο και είχε μια κατά πάντα ευλογημένη οικογένεια. Με τον σύζυγό της την συνέδεε αληθινή και ανυπόκριτη αγάπη.
Την ειρηνική τους όμως συνύπαρξη φθόνησε ο εφευρέτης της κακίας διάβολος και θέλησε να τους χωρίσει, μάλιστα δε με τραγικό τρόπο.
Κάποτε, που η Θωμαΐδα ήταν μόνη της στο σπίτι, επειδή ο σύζυγός της έλειπε σε δουλειές, δέχθηκε ανήθικη επίθεση από τον πατέρα του συζύγου της, δηλαδή τον πενθερό της, ο οποίος κυριευμένος από τον δαίμονα της πορνείας και υποδουλωμένος στο πάθος της ακολασίας ήθελε να έχει μαζί της ερωτική σχέση.
Η Αγία, η οποία είχε πάντοτε ζωντανή στην μνήμη της την αίσθηση της πανταχού παρουσίας του Θεού και ζούσε με αγνότητα και σωφροσύνη, αντιστάθηκε με σταθερότητα και παρρησία προσπαθώντας να τον πείσει ότι κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνει, επειδή είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού, το οποίο ήταν γι’ αυτήν τρόπος ζωής και πηγή έμπνευσης.
Τυφλωμένος όμως εκείνος από το πάθος επέμενε απειλώντας την με θάνατο. Η αγία Θωμαΐς συνέχισε να αντιστέκεται και προτίμησε τον θάνατο, από την υποδούλωση στο κράτος της αμαρτίας και την εξουσία του θανάτου.
Γιατί η έξοδος από την παρούσα σύντομη ζωή με μαρτυρικό τρόπο για την δόξα του Θεού δεν είναι θάνατος, αλλά μετάβαση από τον θάνατο στην ζωή. Είναι νίκη της ζωής επί του θανάτου.
Ο δυστυχής εκείνος την μαχαίρωσε θανάσιμα και μετά το τραγικό αυτό περιστατικό έχασε το φως του και γύριζε μέσα στο σπίτι σαν χαμένος. Στην κατάσταση αυτή τον βρήκαν κάποιοι γείτονες, που έψαχναν για τον γιο του, και τον παρέδωσαν στις Αρχές για να δικαστή.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Ενώ η Θωμαΐδα, όπως γράφει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, «έλαβε στέφανον μάρτυρος διά την σωφροσύνην».
Ο Προϊστάμενος της Σκήτης της Αλεξάνδρειας, μόλις πληροφορήθηκε το μαρτυρικό τέλος της Θωμαΐδος, κατέβηκε αμέσως στην Πόλη με μερικούς μοναχούς και παρέλαβε το λείψανο της Αγίας.
Το μετέφερε με ευλάβεια στην Σκήτη και το ενταφίασε με τιμές στο Κοιμητήριο των Πατέρων. Τότε συνέβη και το εξής θαυμαστό.
Κάποιος μοναχός, ο οποίος επολεμείτο από τον δαίμονα της πορνείας και είχε ταλαιπωρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, προσευχήθηκε στον τόπο που ενταφιάσθηκε το σώμα της Μάρτυρος ζητώντας την βοήθειά της.
Και αφού άλειψε το σώμα του με λάδι από το καντήλι που έκαιγε στον τάφο της, απαλλάχθηκε από τον πειρασμό και ειρήνευσε.
Αλλά, κατά καιρούς, και άλλοι πιστοί, μοναχοί και λαϊκοί, που βασανίζονταν από σαρκικούς πειρασμούς προσεύχονταν στην Αγία και με τις πρεσβείες της ενισχύονταν στον αγώνα τους ή και απαλλάσσονταν από το πάθος.
Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε η Αγία τον μεγάλο αυτόν πειρασμό, και η σταθερή αντίστασή της κατά της αμαρτίας θυμίζει την παρόμοια συμπεριφορά του σώφρονος Ιωσήφ, στην Παλαιά Διαθήκη.
Ο Ιωσήφ, παρά το νεαρό της ηλικίας του (ήταν μόλις δεκαοκτώ ετών), αντιστάθηκε και αυτός στις παράνομες ορέξεις της συζύγου του αρχιμάγειρα του Φαραώ και έφυγε τρέχοντας, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες.
Αυτό που είχε στον νου του ήταν μόνον το θέλημα του Θεού, που ήταν τρόπος ζωής του. Γι’ αυτό και είπε: «πώς ποιήσω το ρήμα το πονηρόν τούτο και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού»; Πώς να πράξω αυτήν την φοβερή αμαρτία μπροστά στα μάτια του Θεού;
Η συναίσθηση της πανταχού παρουσίας του Θεού, η οποία τον συνόδευε σε όλη του την ζωή, τον βοηθούσε να υπερβαίνει τους πειρασμούς και να αποφεύγει την αμαρτία.
Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι η συμπεριφορά της Μάρτυρος την ώρα του πειρασμού ήταν φυσικό επακόλουθο του τρόπου της ζωής της.
Η αντίθεσή της στις παράλογες ορέξεις του πενθερού της και η ανυποχώρητη αντίστασή της κατά της αμαρτίας δεν ήσαν μια τυχαία αντίδραση της στιγμής, αλλά η φυσική αντίδραση ενός υγιούς πνευματικού οργανισμού με ισχυρά αντισώματα εναντίον ενός ξένου σώματος, όπως είναι η αμαρτία.
Σε όλη της την ζωή αγωνιζόταν με ανδρεία και θάρρος να κάνη προσωπικό της βίωμα τις εντολές του Χριστού, και να αποφεύγει την αμαρτία, γιατί γνώριζε πολύ καλά ότι η αμαρτία έχει αιώνιες συνέπειες, αφού δεν είναι απλώς μια αστοχία ή η παράβαση ενός νόμου, αλλά η αποστασία από την αιώνια θεία ζωή.
Επίσης, η συμπεριφορά της αυτή ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την αληθινή αγάπη της προς τον σύζυγό της, τον οποίο δεν μπορούσε ποτέ και με κανένα τρόπο να διανοηθεί ότι ήταν δυνατόν να απατήσει και να πληγώσει.
Ο τρόπος με τον οποίον αντιδρά κανείς στους πειρασμούς και τις δοκιμασίες, ιδιαίτερα μπροστά στην ασθένεια και τον θάνατο, τότε που στριμώχνεται, δηλαδή, και δεν μπορεί να υποκρίνεται, φανερώνει την πνευματική του κατάσταση και την όλη του νοοτροπία.
Ο ώριμος πνευματικά άνθρωπος δεν αντιδρά σπασμωδικά, δεν αγανακτεί, δεν χάνει το θάρρος του, αλλά στρέφεται στον Θεό γεμάτος εμπιστοσύνη και ζητά την βοήθειά Του.
Είναι βέβαιος για την αγάπη του Θεού και για το ότι η δοκιμασία μπορεί να αποδειχθεί ως η μεγαλύτερη ευλογία, εάν την αντιμετωπίσει με υπομονή και ταπείνωση.
Και όταν από ανθρώπινη αδυναμία αμαρτάνει, δεν απελπίζεται. Μετανοεί ειλικρινά θεωρώντας ως υπεύθυνο για την πτώση του, μόνον τον εαυτό του και όχι τους άλλους ή την «κακιά την ώρα».
Σε μια εποχή σαν την δική μας όπου οι αξίες, που καταξιώνουν τον άνθρωπο και τον κάνουν να διαφέρει από τα άλογα ζώα, περιφρονούνται ή θυσιάζονται στον βωμό του εύκολου πλουτισμού, της ηδονής και της εφήμερης δόξας,
και το ανθρώπινο πρόσωπο ευτελίζεται, το παράδειγμα της Μάρτυρος προβάλλει φωτεινότερο και όσο ποτέ επίκαιρο. Λαμπρό παράδειγμα σωφροσύνης, πνευματικής ανδρείας και υγιούς αντιστάσεως κατά του κατεστημένου της αμαρτίας.
Όσιος Σάββας ο Νέος ο εν Καλύμνω
