ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ !!!

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ !!!

Είναι “ΑΝΕΒΑΣΤΑΓΗ”, Δεν “ΑΚΩ” καλά, και “ΑΠΟΚΑΝΑ” να γράφω

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ !!!

A

1. Αγκωνή =άκρη καρβελιού φρατζόλας
2. Ακρίθια = παρανυχίδες, άγρια σημεία του δέρματος
3. Αγγειό = δοχείο ή λέγεται και το γυναικείο γεννητικό όργανο.
4. Αγκορτσια=η αγρια αχλαδια.
5. Άγγουσα ζέστη = η κάψα
6. Αγκωνάρι=Ακρογωνιαίος λίθος και γενικά μεγάλη πέτρα
7. Αγροικάω = ακούω ή ξαγρυπνώ
8. Αδειάζω = ευκαιρώ(δεν αδειάζω = δεν ευκαιρώ)
9. Ακουμπέτι = παρά ταύτα

 

10.Ακώ = ακούω
11.Αλάργα= μακριά
12.Αλλαξιά= σύνολο ένδυσης,
13.Αληστρατήσει = έχεις ξεφύγει, το έχεις παρακάνει, σας έκανα άνω – κάτω
14.Αλουποτινάζω = ταρακουνάω δυνατά κάποιον (θα σε αλουποτινάξω.
15. Aμπαρώνω= κλειδώνω
16 Αμπλαούμπλας = ο πολυλογάς, ο σαχλαμάρας
17. Αμπέχονο = καπαρντίνα
18. Αμπολάω=Αφήνω
19. Αναγρυμώνω = παίρνω θάρρος

20. Ανακλανιέμαι = τεντόνωμαι
21. Αναζούπωσε = ξαναζωντάνεψε.
22. Αναρίγησα = ανατρίχιασα
23. Aνασκελώνομαι= ετοιμάζομαι να φύγω
24. Αμπολάω = αφήνω, ελεύθερα, ασύδοτα.
25. Ανάκαρο = δύναμη, τσαγανό.
26. Ανασκελώθηκε = έπεσε ανάσκελα
27. Ανεβάσταγη = ανυπόμονη, αυτή που δεν κρατιέται.
28. Ανήλιαγο = Αυτό που δεν το βλέπει ο ήλιος.
29. Αξύριγος = αξύριστος.

30. Απαγγιο = δεν το πιάνει ο αέρας.
31. Απίδι= αχλάδι,
32. Απόκανα = παρακουράστηκα,
33. Αποπερα=απεναντι.
34. Αποσταίνω = κουράζομαι
35. Αποσπερού = απόψε το βράδυ

36. Αραχνος = κακομοίρης

 

37. Αρμάκι = μάντρα
38. Αρούκατος= άτσαλος
39. Αρναούτης = ισχυρογνώμων

40. Ασκί = τουλούμι.
41. Απαυτώνω = κάνω έρωτα με μια γυναίκα
42. Απόπατος = τουαλέτα
43. Αραούζης = ασουλούπωτος
44. Απαντοχή = υπομονή
45. Αυτούνο αυτού = αυτό εκεί
46. Αποκορωμένος = καταραμένος
47. Αποκρεύω=σταματώ να τρώω κρέας
48. Απάγκιο = μέρος χωρίς αέρα
49. Ανάρτυγο=φαγητό χωρίς λάδι

50. Απόρριξε =απέβαλλε
51. Ανεβάσταγος=ανυπόμονος
52. Αράδα = σειρά.
53. Άρατος = άφαντος
54. Αρτήθηκα = έφαγα.
55. Αρίλογος: Ειδικό κόσκινο για δημητριακά, για τραχανά κλπ.
56. Αστράχα = αστράχα είναι το μέρος η εσοχή που σχηματίζει το τέλειωμα του τοίχου με τα
κεραμίδια απο μέσα στο σπίτι εκεί που ακουμπούν τα ξύλα της σκέπης.
57. Αταρος ή άταλος = αδυναμος, που δεν πιάνουν τα χέρια του.
58. Ατσάγγλιγος = ο απεριποίητος
59. Αφαλόκομα= μαχαίρωμα, σφάξιμο (θα σε αφαλοκόψω= θα σε μαχαιρώσω, θα σε σφάξω)

60. Αφόρμησα = μολύνθηκα
61. Αχάραγο = αφώτιστο
62. Αψίω = τρώω χωρίς ψωμί

 

Β.

63. Βαλμάς = ο εργάτης που χτύπαγε τα άλογα στο λιοτρίβι.
64. Βατεύω = κάνω έρωτα με παρθένα

 

65. Βαγένι = βαρέλι
66. Βαγιολι = πανι για τρόφιμα
67. Βανιώνω = παχαίνω
68. Βερεσιγέ = χωρίς πληρωμή
69. Βουή σας μαύρη = προσέξτε θα σας βρει μεγάλο κακό

70. Βρακοζώνι = ανδρικό εσώρουχ0 με πόδια
71. Βίκα = στάμνα
72. Βιλάδα = η ζούρλια που κουβαλάει κάποιος
73. Βίτσα=Λεπτό κλαδί
74. Βατουριώνω, βατώνα= σύμπλεγμα από
βάτα
75. Βιζιδάδι = έμπλαστρο
76. Βαβίζω = γαυγίζω ή φωνάζω
77. Βαρελίτσα=μικρό βαρελοειδές ξύλινο δοχείο.
78. Bούζα= χοντρή γυναίκα
79. Βούλωσα = έσκασα από την ζέστη!

80. Βούτα = τη χρησιμοποιούμε για τα μεγάλα βαρέλια χτιστά συνήθως που είχαν στα
χτήματα για να γεμίζουν νερό για τις διάφορες αγροτικές εργασίες.
81. Βουτσί ή Βαένι = το βερέλι που έβαζαν το μούστο.

 

Γ΄

82. Γράνα = )χαντάκι αποστράγγισης νερών ή οριοθέτησης αγροτεμαχίων
83. Γαστέρα = κοιλιά
84. Γουρνοπούλα, = γουρουνόπουλα
85. Γερούτσος = γεροντοπαλλήκαρο.
86. Γεμενί = χρωματιστό μαντήλι του κεφαλιού
87. Γιούρντες = είδος γυναικείου παλτώ χωρίς μανίκια
88. Γκαβαλίνα = η κοπριά των ζώων. Από εκεί πηγάζουν και οι χαρακτηρισμοί Γκάβαλος που
σημαίνει ότι κάποιος είναι σκατάς, βλάκας, όπως και το γκάβαλο που είναι η ακαθαρσία
της μύτης.

89. Γκάνιαξα = κοράκιασα, δίψασα

 

90. Γκοργκούνι= αστράγαλος
91. Γκώνω= μπουχτίζω από το πολύ φαγητό – επέρχεται κορεσμός, έγκωσε από το πολύ
φαγητό.
92. Γιακου = οταν οι γιαγιές άκουγαν κάτι απίστευτο ή κάτι περίεργο.
93. Γιάτρα = κοίτα ( για τήρα)
94. Γιγκλες= εξαρτημα του σαμαριού.
95. Γιομα = απογευμα.
96. Γιούκος, τρακάδα = κουβέρτες και παπλώματα το ένα πάνω στο άλλο, που τα έβαζαν οι
νοικοκυρές πάνω στα μπαούλα.
97. Γιουρούκι = σκουντούφλης.
98. Γκόρτσα= άγρια αχλάδια,
99. Γκριτζάλα = ειδικό ξύλο με δόντια.

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

100. Γκουργκούνι = αστράγαλος
101. Γλυφοσαγανάς = αυτός που γλείφει το πιάτο.
102. Γνέματα = νήματα
103. Γούπατο = η περιοχή που είναι χαμηλή (γούβα)
104. Γουστέρα = σαύρα
105 Γούτος = αρσενικό περιστέρι, αυτός που είναι διπλοσάγωνος όταν είναι μουτρωμένος.
106. Γράβαλο = Είδος τσουγκράνας που χρησιμοποιείται στον καθαρισμό της σταφίδας.
107. Γράδο = Οξυμετρητής κρασιού/μούστου.
108. Γρέκια = μαντριά

 

Δ΄

109. Δεν κοτάς να τσίξεις = Δεν τολμάς να μιλήσεις

 

110. Δέμπλα = Ξύλινο ραβδί για ράβδισμα ελιών.

111. Δικόνες μου = ο δικός μου
112 Διπουτσοσε = έδεναν τα κατσίκια απο τα πόδια
113. Δραπέτσι = πολύ ξυνό (το πορτοκάλι είναι δραπέτσι)
114. Δριστέλια = η νεροτριβή. 115. Δώθενε = από εδώ

 

Ε΄

116. Ευτού = εκεί
117. Έκα = κάνε πιο πέρα
118. Εντο = νάτο
119. Εντοσα = ξεπιάστηκα
120. Ερχόσαντε = Ερχόντουσαν
121. Εφτούνο = αυτό
122. Έχουτε = έχετε.

 

Ζ΄

123. Ζεματάω = ρίχνω σε καυτό νερό.
124. Ζεμπερέκι = πετούγια πόρτας
125. Ζωστήρα = Ζώνη
126. Ζουλάπι = άγριο ζώο

 

Η΄ 127. Ήσαντε = Ήσαν, ήτανε

128. Ήντουσαν= Ήσαν, ήτανε

 

Θ΄

129. Θέλουτε = θέλετε

 

Κ΄

130. Κακάβι = το καζάνι που ζέσταιναν το νερό για να πλύνουν. Τη λέξη αυτή συνήθως τη
συναντάμε στην περιοχή των Φιλιατρών.
131. Κακαβολίθι = τρεις πέτρες που τοποθετούσαν το καζάνι όταν πήγαιναν στη νεροτριβή.
132. Καλύβω = καλύπτω.
133. Καλικούτσα = παίρνω κάποιον στην πλάτη….θα σε πάω καλικούτσα
134. Καμώνομαι = σωπαίνω.
135. Καπισταλι = ξυλο στο στομα για ταζωα για να μην βυζένουν.
136. Καραμουτζαχείλης= αυτός που έχει σαρκώδη χείλη, 137. Καριόλα = ξύλινο κρεβάτι
138. Καρκατζέλες = κοπριά κατσίκας.
139 Καρκάτζουλας = πολύ αδύνατος άνθρωπος.

140. Καρλαύτης = αυτός που έχει μεγάλα και πεταχτά αυτιά
141. Καρίτζαφλας = Ο λάρυγκας της κότας, κόκορα κλπ
142. Καρούτα= ξύλινη σκάφη ή ποτίστρα ζώων
143. Καταλιακού= μες τον ήλιο.

144. Καταλαχού= κατά τύχη.

 

145. Καταράχη = μικρό ύψωμα σε κτήμα
146. Κατρούτσο = Δοχείο κρασιού σε ταβέρνες.
147. Κατσαβονιά, κατσαβονιάρης = η ζαβολιά, ο ζαβολιάρης.
148. Κατσιβέλα = Τσιγγάνα. (Η λέξη αυτή λέγεται στα χωριά γύρω από το Κοπανάκι).
149. Κατσικώθηκε= αυτός/αυτή που καθεται και δεν φεύγει με τίποτα.

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

150. κατσιμπούλα = μικρή πεταλούδα
151. Κατσιφάρα= καταχνιά, ομίχλη
152. Κατσούλα = γάτα
153. Κατσόνι = ένα ξύλινο εργαλείο σα μαγκούρα ή γκλίτσα που κατεβάζουν την κλάρα της
ελιάς.
154. Καταπίτης ή καταπιώνα= οισοφάγος
155. Κατακεφαλιά =καρπαζιά
156. Καψερός = ο καημένος.
157. Κείθενε = από ‘κει,
158. Κειώνω = τελειώνω, συμπληρώνω.
159. Κλαίει τα μυρενά = κλαίει και οδύρεται, κλαίει από την πολύ στενοχώρια.

160. Κλιτσινάρα = Το πίσω μέρος του γόνατου, η κλείδωση.
161. Κλ.ωνα = κλωστή
162. Κιόσα (τα) = Χρέη
163. Κιούπι = πήλινο,λαγήνι
164. Κουτσούνα= κούκλα, το παιχνίδι
165. Κούκλα = καλαμπόκι
166. Kοκόσια = αμύγδαλο
167. Κολιάνιτσα = ευκοίλια
168. Κότσαλα = Τα ξερά τσαμπιά της σταφίδας χωρίς τις ρώγες.

 

170. Κουλουμπαράς = Κουμπαράς που μαζεύουμε χρήματα.
171. Κουτρούλι= σωρός χώματος,αυλάκι ντομάτας
172. Κουμούτσι = χοντρό κομμάτι ψωμιού
173. Κουβενταρία = λογοδιάρρια.
174. Κουνενές = μωρό.
175. Κουνούκλα: το φυτό λαδανιά
176. Κόρυζα = αρρώστια πτηνών.
177. Κρησάρα = λεπτό κόσκινο.
178. Κονταυγές = χαράματα
179. Κουτσουμπέλι = πιτσιρίκι

180. Κενώνω = σερβίρω- αδειάζω.
181. Κιβούρι = μνήμα
182. Κολετσίνες, Μποτσίκια = Η Κρεμμύδα που κρεμάμε την πρωτοχρονιά.
183. Κόρτσα = η τραγανή πέτσα απ την ψητή γουρουνοπούλα.
184. Κοτάω = τολμώ (Δεν κοτάω να μιλήσω = δεν τολμώ να μιλήσω)
185. Κόφα = μεγάλο καλάθι.
186. Κοφίνι =καλάθι.
187. Κόφτρα = μακρύ πριόνι με δύο λαβές που το χειρίζονται δύο άτομα.
188. Κότσαλα = κοτσάνια

189. Κουκουνιάζω = Όταν τα βόδια έτρεχαν εξαγριωμένα όταν τα τσίμπαγε η μύγα κουκουνόμυγα.

 

190. Κούμπλα = βρύση,
191. Κουργιαλοί = αυλάκι για φύτεμα ντομάτας.
192. Κουτουρού = τυχαία
193. Κοτσώνομαι = καμαρώνω
194. Κατσόνι = ξύλινο εργαλείο τραβήγματος κλαριού
195. Κοπελάτος = υπηρέτης
196. Κουλουπώνομαι =χώνομαι στα σκεπάσματα.
197. Κούρβουλο = αυτός που χτυπάει, κουτσαίνεται.
198. Κρεματζουλίζομαι= κρεμιέμαι.
199. Κυλίφι = μαξυλαροθήκη
200. Κωλοφωτιά = πυγολαμπίδα.5

 

Λ΄

201. Λαγκεύει (το μάτι μου) = Παίζει το μάτι μου (νευρικό), πετιάται.
202. Λαγκουνίζει = γυαλίζει (συνήθως λόγω λαδώματος)
203. Λαδούσα=Δοχείο για μεταφορά λαδιού.
204. Λακαω = φευγω μακρια γρηγορα,τρεχω
205. Λάκκος = αργαλειός.
206. Λαίμαργο = Κλαδί ελιάς που είναι κατακόρυφο για να τραβάει τους χυμούς και να καρπίζει
τον επόμενο χρόνο.
207. Λάμια=Όμορφη γυναίκα
208. Λούρα = λουρί
209. Λαπάντε: Για λάδι, σημαίνει διάφανο (Και για τη θάλασσα μεταφορικά, όταν λέμε είναι η
θάλασσα λάδι λαπάντε σημαίνει είναι ήρεμη και διάφανη)

210. Λάχανα = τα άγρια χόρτα των αγρών.

211. Λέχουρδες = Αγριόσκορδα που μαγειρεύονται σαν τσιγαριστά χόρτα.(Έτσι τα λένε στα
χωριά γύρω από το Κοπανάκι).

 

212. Λιαδώματα = Κατσίκια
213. Λινάτσα = (Μεταφορική λέξη) Κατεργάρης, απατεώνας.
214. Λιόζουμο = Υγρό απόβλητο ελαιοτριβείων
215. Λιοκόκκι = Πυρήνας από επεξεργασία της ελιάς στο ελαιοτριβείο
216. Λιοπανάζω= δέρνω κάποιον τόσο πολύ που σέρνεται σαν λιόπανο (θα σε λιοπανιάσω)
217. Λουτσίζομαι = πλένομαι, βρέχομαι
218. Λοκάνικο = λουκάνικο.
219. Λιάστρα = απλωμένα κάτω.

220. Λιμπιά = τσιμεντένια υπαίθρια πλυντήρια.
221. Λόπια = Φασόλια ξερά.
222. Λουτριάζω τα βαρέλια = Πλύσιμο και καθάρισμα των βαρελιών από τη λάσπη.

 

Μ΄

223. Μαθές = λοιπόν.
224. Μάκινα = Μηχανή κοσκινίσματος στεγνωμένης σταφίδας
225. Μαλαστούπα= σφουγγαρίστρα
226. Μαμούκαλα = τίποτε ( τι θα φάμε σήμερα ; μαμούκαλα (τίποτε)
227 Ματσούκι = κοντόχοντρο ραβδί
228. Μάπα= λάχανο.
229. Μάπα = σφουγκαρίστρα

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

230. Μάπισμα = το σφουγκάρισμα.
231. Μάρα μου = Μάτια μου, αγάπη μου
232. Μαρτίνι = κατσίκι
233. Μαπίζω = σφουγκαρίζω.

234. ματσουλάω = μασάω
235. Με μερμελάει= με ενοχλεί
236. Με πήγε σούρσιμο, σούρτσι = είχα διάρροια.
237. Μελιγκόνια= μυρμίγκια,
238. Μέσκουλες = μούσμουλα
239. Μολόχα = γεράνι

240. Μαναστήρα=Η ευλογημένη
241. Μούργα =χοντρό κατακάθι λαδιού.
242. Μούρτζι = Αχνοφεγγιά
243. Μουστρίθηκες = Πασαλίφθηκες στο πρόσωπο.
244. Μπαζουνιάζω= τρώω πολύ
245. Μπαρμπούτια=Αποκριάτικες στολές
246. Μπαρτουμια= τα δερματα που κρατάνε το Σαμαρι
247. Μπατανία= χοντρή κουβέρτα.
248. Μπερτσού= αναμαλλιασμένη,
249. Μπουγέλος = κουβάς.

250. Μπορούτε = μπορείτε

251. Μπόσικα = χαλαρά.
252. Μπαζίνα την χρησιμοποιούν και μεταφορικά θέλοντας να πουν ότι κάτι είναι πολύ πηχτό
253. Μπάκα = κοιλιά.
254. Μπαμπουλώνομαι ή μπουμπουλώνομαι = φοράω πολλά ζεστά ρούχα
255. Μπούρδας = χοντρός
256. Μπουρνέλια = κορόμηλα
257. Μπουσουρντάνο = ντενεκές.
268. Μασιά = σιδερένιο όργανο για τα κάρβουνα.
259. Μπάκακας =βάτραχος.

 

260. Μπανιερό = μαγιό
261. Μπερντεδάκια = κουρτινάκια
262. Μπλαφούσκιασα = ζάρωσε, κρέμασε το πρόσωπό μου
263. Μπλαβιάζω, μπλαβινίζω = μελανιάζω
264. Μπιντόνα = ντενεκές
265. Μπότης= πήλινο δοχείο κρασιού.
266. Μπουζία = γουρούνια.
267. Μπορμπόλια = στα μπούνια, όταν παίρνουμε κάποιον στους ώμους μας.
268. Μπότσα = ειδικό δοχείο από ορείχαλκο που χωρούσε δύο οκάδες λάδι.
269. Μπουχίζω = καταβρέχω με νερό

270. Μπράσκα=Βάτραχος ξηράς
271. Μπροστέλα, μπροστοποδιά = ποδιά της νοικοκυράς.
272. Μαζόχτη = μαζεύτηκε- έφτασε
273. Μπαζίνα = χυλός από καλαμποκάλετρο
274. Μου βγήκε η λασά = μου βγήκε η γλώσσα.
275. Μώρα (με πλάκωσε η μώρα) = Η αίσθηση ότι δε μπορείς να κουνηθείς όταν ονειρεύεσαι ή
όταν ξυπνάς (από παλιά δοξασία)

 

Ν΄

276. Ναχρικά = κατσαρολικά
277. Νίδι = ένα μικρό κομμάτι
278. Νταβάς = χάλκινο ταψί με καπάκι
279. Νάκα = φορητή κούνια μωρών που έβαζαν στην πλάτη τους οι αγρότισσες

280. Νόμου (μια δραχμή) = δώς μου μια δραχμή
281. Νταμαχιαρης = Αχόρταγος
282. Ντενεκές στον ούρλο = ντενεκές στον κώλο του σκύλου ή γάτας.
283. Ντόνω = ξεμουδιάζω,
284. Ντεληκατσώνης = αυτός που είναι ψηλός και λεπτός.

285. Ντορβάς = ταγάρι

 

Ξ΄

286. Ξάϊ = το δικαίωμα 10% που έπαιρνε ο μυλωνάς για το άλεσμα του σταριού.
287. Ξείκλωτος = ατιμέλητος
288. Ξεκάμπησε, = βγήκε από τον κάμπο, συνήθως τη χρησιμοποιούμε όταν έχει αργήσει
κάποιος και επιτέλους τον βλέπουμε να έρχεται.
289. Ξεκορφαρίζω = ο ψηλός που ξεχωρίζει.

290. Ξεκοτσαλίζω = βγάζω τα κότσαλα (συνήθως με το γράβαλο)
291. Ξελέμιασμα = σφάξιμο κόκορα.
292. Ξεσαγωνιάστηκα = αδυνάτισα πολύ.
293. Ξεσυνέρια = ζήλεια, καχυποψία
294. Ξεκωλώνω = ξεριζώνω
295. Ξυλοκέρατα = χαρούπια.
296. Ξεμπατινιάστηκα = ξεπατώθηκα.
297. Ξεμπινιάστηκα = ξεμεσιάστικα
298. Ξεμποχιασμένο = Ξεχειλωμένο
299. Ξεσπίνισμα = η αφαίρεση του σπόρου του καλαμποκιού.

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

300. Ξεστερίζουμαι = δεν λαμβάνω υπ’ όψιν.
301. Ξετσάγκλισα = ξεμπέρδεψα (ξετσάγκλισε τα μαλλιά σου = ξεμπέρδεψε τα μαλλιά σου)

 

Ο΄

302. Οβριές: Είδος χόρτου-λαχανικού, οι τρυφερές κορυφές από το αρκουδόβατο (μοιάζει λίγο
με κισσό ή και σπαράγγι)

 

303. Ολούθε = παντού
304. Ολοτρυπίριστος = γεμάτος τρύπες, αυτόν που έχουν τσιμπήσει πολλά κουνούπια
305. Ούλοι = Όλοι

 

Π΄

306. Παλιόπραμα = παλιάνθρωπος.
307. Πανιάρα = είδος εργαλείου σαν σφουγγαρίστρα, που καθάριζαν τις στάχτες απ τους
φουρνους
308. Πάντα = μεριά, πλευρά, άκρη (κάνε στην πάντα)
309. Πάκια = πλευρά (στο ανθρώπινο σώμα)

310. Παράλυτε, (ρε) = ο βλάκας, ο άχρηστος.
311. Παραγώνι = τζάκι
312. Παράφθαστο = αξεπέραστο
313. Παρδαλίζουν = λέγετε όταν οριμάζουν τα σταφύλια.
314. Πασαράς = σουρωτήρι (το σκεύος)
315. Πασπαλώ = ρίχνω άχνη ζάχαρη.
316. Πασταριά = η μια πάνω στην άλλη.
317. Πάστρεφτο = καθάριστο
318. Πατάκα = πατάτα.
319. Παταλιά = οριζόντια θέση τραυματία

320. Πατσαβούρα, πετσάφι = πρόχειρο πανί που χρησιμοποιείται κατά και μετά το φαγητό.
321. Πελεκάω = χτυπάω.
322. Περικάλεση = συγκέντρωση γυναικών σε σπίτια για ομαδική εργασία.
323. Πετσάφι = μικρό πανί κουζίνας
324. Πετσί λουρί = χέσιμο

325. Πίγκωσα = βούλωσε η μύτη μου
326. Πιλαλάω = τρέχω,
327. Πιλάλα = τρέξιμο,
328. Πινακωτή = ξύλινη τάβλα που έβαζαν το ζυμάρι να φουσκώσει πριν το φουρνίσουν
329. Πινιάτα = μικρό πήλινο πιθάρι

330. Πιτάρι = μελισσοκέρι

331. Πιοτούρα = κρασοκατάνυξη
332. Πέσε μου = πες μου,
333. Πλακουτσά = πλακωτά.
334. Πλευρομετρώ= σπάω το κόκκαλα ( θα σε πλευρομετρήσω)
335. Πλέχτρες = Οι πλεξίδες των κρεμμυδιών.
336. Πολυβαρδία – πολυκοσμία
337. Πουντιάζω = ξεπαγιάζω
338. Πούντος = το μεγάλο δάχτυλο του χεριού,
339. Πράϊτα (τα) = τα πρόβατα

340. Προγκάω = διώχνω κάτι με φωνές, τον φοβίζω
341. Πούργι = μεγάλο και φαρδύ καλάθι φρούτων,
342. Πρασιές = Κοπάδια γουρουνιών, που έβοσκαν ελεύθερα στο βουνό.
343. Προσμπούκι = κολατσιό
344. Προσφέρνω = παρομοιάζω με κάποιον άλλο
345. Προσώρας = προσωρινά.
346. Πρωιμιές = πρώιμα σπαρτά.

 

Ρ΄

347. Ρεντίκολο = ρεζίλι, γελοίο
348. Ρέντος=Ράντισμα

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

349. Ρεψοχέρης =αυτός που κρατάει κάτι και του πέφτει εύκολα.

350. Ροβολάω = κατεβαίνω τρέχοντας.
351. Ρογός = αποθηκευτικός χώρος του άχυρου στο κατώι του σπιτιού.
352. Ρόμπα = Ο ξεφτύλας, ρεζίλης ευτελής. (Η λέξη αυτή λέγεται πλέον σε όλη την Ελλάδα,
αλλά ξεκίνησε από τη Μεσσηνία)
353. Ροί = σκεύος που βάζουμε το λάδι, λαδερό
354. Ρούγα = γειτονιά
355. Ρουκουνιάζω= τρώω πολύ και γρήγορα
356. Ρουκούλησε = κύλησε
357. Ρουπώνω = χορταίνω
358. Ρουτα = πανινι/φτιαρι Καθαριζαν το φουρνο ξυλοφουρνο
359. Ριτσίδι = βράχηκα ως το κόκαλο.

360. Ρεντάω = ραντίζω.

 

Σ΄

361. Σαγάνι = πιάτο,
362. Σάϊσμα = Χοντρό ύφασμα πλεγμένο από μαλλί κατσίκας που το στρώνουν σαν χαλί και
παλιά το φόραγαν οι βοσκοί (η κάπα)
363. Σακάτου = εκεί κάτω,
364. Σακείθε = Αντε πήγαινε από εκεί.

365. Σαλάγημα = Κυνήγημα
366. Σαμαροπάϊδα = η λεπτή σανίδα στο πλάϊ του σαμαριού.
367. Σάμπως = Σάματις = Μήπως
368. Σαπάνου = εκεί επάνω.

369. Σαρωματίνα = χορτάρινη σκούπα

370. Σαρώνω = σκουπίζω,
371. Σαρωματίνα = χορτάρινη πρόχειρη σκούπα
372. Σάψαλο = σάπιο.
373. Σβαρνάω = που σκοντάφτω ,πέφτω πάνω σε κάτι, κάτι τέτοιο τέλος πάντων. .
374. Σβερκώνω = χτυπώ κάποιον στο σβέρκο.
375. σβώλος = μικροκαμωμένος.
376. Σβιλάδα = ζούρλια, τρέλλα.
377. Σγαρλίζω = σκαλίζω το χώμα επιφανειακά όπως οι κότες.
378. Σγούφτω=σκύβω,
379. Σγρουμπούλι = ογκίδιο στρογγυλό

380. Σγουμπαίνω = καμπουριάζω, είμαι σκυφτός
381. Σειριά = σόϊ
382. Σεργούνι = η ξεφτύλα.
383. Σιδερωστια = το σιδερένιο τρίγωνο του τζακιού
384. Σίδωσε=νύχτωσε

385. Σιρίτια = κορδόνια
386. Σίχλος = κουβάς
387. Σκάλος = σκάλισμα
388. Σκαρίζω = βγαίνω, προβάλω από κάπου
389. Σκατοψύχια = κατάρες.

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

390. Σκαβούτα = χελώνα
391. Σκαφίδα = η σκάφη που έπλεναν τα ρούχα.
392. Σκαφίδι = η σκάφη που ζύμωναν το ψωμί.
393. Σαπέρα = πήγαινε πέρα,
394. Σκαπέτησα = έφτασα ή έφυγα,
395. Σκεύομαι = σκέπτομαι
396. Σκουληκαντέρα = γλίτσα.
397. Σκουτέλα= κούπα
398. Σκιάχτηκα = τρόμαξα,
399. Σκουτέλα = φλυτζάνα

400. Σουβή=συμφορά,
401. Σκατογένης = διάβολος
402. Σκορδοστούμπι = γουδί,
403. Σκουράντζος= ρέγγα,
404. Σκούζω = φωνάζω,
405. Σκουτέλα= κούπα
406. Σοροβλιάστηκε = έπεσε
407. Σούγελο = υδροροή
408. Σούδα = στενό δρομάκι,
409. Σουράω= σφυρίζω

 

410. Σούρσιμο = διαροια.
411. Σπάρτο = κατσαφάνα
412. Σταθιμός= σταθμός,
413. Σπερνά = κόλυβα,
414. Σποράκλα, με σπόρισε = διάρροια.
415. Στοιχερό = χοντρό ξύλο με διχάλα στο πάνω μέρος που έδεναν τα άλογα στο κέντρο του
αλωνιού.
416. Στρατόνι = πεζούλα
417. Στράφι = άδικα (πήγε στράφι)
418. Στρεκλάω = βαδίζω δεξιά αριστερά, σκοντάφτω

419. Στρινιάζω = στραβομουτσουνιάζω.

420. Στρογγός = ο γιούκος,= η ντάνα με τα ρούχα.
421. Στροφιάζομαι = πέφτω για ύπνο
422. Συγγενικό (που να σεβρει συγγενικό) = που να σε βρει κακό.
423. Συφουλιάζομαι = σκεπάζομαι,
424. Συμπράκαλα = διάφορα είδη οικιακής ή ατομικής χρήσης.
425. Συμπούπουλο = θα καεί ολόκληρο
426. Συνεμπάζω = μαζεύω, γυρίζω
427. Συννεφόκαμα= μουντός καιρός συννεφιασμένος
428. Στάσεις = βραγιές που φυτεύουν πχ σκόρδα
429. Σκούρκος =χρυσόμυγα.

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

430. Σιγουρεύω = κρύβω,
431. Στεγνώξω = στεγνώσω.
432. Συγκαρτσαλοι = περπατούσαμε όλοι μαζί, οι φίλοι, οι συγγενείς, το σόι
433. Σύχλο = κουβάς
434. Σφαρδάκλι = βάτραχος.
435. Σφέλαχτρο: Φυτό όπως το σκίντο.

436. Σώνει = φτάνει.
437. Σώστο = πιάστο
438. Σωμάρα = Όταν μειώνονται οι δυνάμεις μας.

 

Τ΄

439. Τάσι ή τασάκι= σταχτοδοχείο,
440. Τανιέμαι = σφίγκομαι,
441. Ταπίστωμα = ανάποδα
442. Ταχειά = αύριο,
443. Τέτζερης = κατσαρόλα,
444. Τέντα = ανοιχτά, διάπλατα,
445. Τηλώθηκα = χόρτασα
446. Τι λογό = τι είδος,
447. Τζάρα= Μεγάλο πήλινο αγγείο για βρόχινο νερό ή λάδι.
448. Τηράου=βλέπω,
449. Τούμπησα = έπεσα επάνω, κουτούλησα

450. Τουρλώνω = φουσκώνω,
451. Τουρνόκολα = ανάποδα
452. Τουρνοκολιάστηκε = έπεσε άγαρμπα
453. Τράβα= καδρόνι στέγης,
454. Τραγατσούλα ή Δραγατσούλα= Καλύβα από ξύλα και φτέρη
455. Τριφτάδια = είδος ζυμαρικών που έφτιαχναν οι νοικοκυρές.
456. Τριχιά = σκοινί
457. Τρόκανι = κουδούνι αιγοπροβάτων
458. Τσακάω = τσακίζω

459. Τσαλάχατα = φωνάζουν το πρόβατα

460. Τσαλίμια, τσαλιμάκια = νάζια
461. Τσαντίλα = ύφασμα που πήζουν το τυρί.
462. Τσάπια (τα) = Οι κακές συνήθειες
463. Τσαούσα = γυναίκα που δεν ανέχεται και πολλά πολλά
464. Τσαφάρι = κνήμη του ποδιού,
465. τσεράνα = δύστυχη
466. Τσιγαρολάχανα = μυρωδικά χόρτα,
467. Τσικάου = τσουγκρίζω.
468. Τσοκανάω = κόβω, πετσοκόβω.
469. Τσότρα= δοχείο κρασιού

 

470. Τσουλάγρα = πιτσιλιά
471. Τσουτσουρώνω = αγριεύω
472. Τσεμπερέκι ή ζεμπερέκι= πόμολο ή σύρτης πόρτας,
473. Τσουμπλέκια= κουζινικά σκεύη,
474. Τσουράπι= κάλτσα,
475. Τσιγκλάω = προτρέπω,
476. Τσεμπέρι ή τσεμπέρα = Γυναικείο μαντήλι.

 

Φ΄

477. Φακλάνα= κακόφημη γυναίκα
478. Φαγανιάρης = λαίμαργος
479. Φελί = ένα κομμάτι παστού βακαλάου

480. Φιλιατρό = Το χείλος του πηγαδιού
481. Φινωμένο φρούτο = το φρούτο που είναι στεγνό, χωρίς πολλούς χυμούς.
482. Φιότσος = βαφτηστήρι
483. Φκτίκια = βαφτιστικά ρούχα
484. Φλέσουρα = μικρά σκουπιδάκια από ξύλα
485. Φλομώνω = ζαλίζω.
486. Φλουμπέτες = Οι καντήλες με υγρό
487. Φλύχτρες = σπυράκια
488. Φόλος = Το αυγό που έβαζαν οι νοικοκυρές, εκεί όπου γεννούσαν οι κότες τα αυγά, σαν
οδηγό
489. Φορτσέρι = μπαούλο

 

ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

490. Φούγα = οργή.
491. Φούλης = Αδελφούλης
492. Φουντουλώνει (το φουντούλωσα) = φουντώνει
493. Φουρφουράω = θορυβώ.
494. Φουστεκιαζω = δένω το μπρος με το πίσω πόδι ζώου με τριχιά για να μην τρέχει

 

495. Φούφουτος = ο ανύπαρκτος
496. Φρύξες = ψωμί προηγούμενης ημέρας που το ψήνουν στο φούρνο
497. Φτενός = λεπτός.
498. Φτούνος = αυτός.

 

Χ.

499. Χαήλωσα = χάζεψα, έμεινα με το στόμα ανοιχτό και αφηρημένο ύφος.
500. χανταβουλιάζομαι= χάνομαι, είναι για τα λιόπανα= είναι πολύ μεθυσμένος!!!
501. Χάμου = κάτω.
502. Χαμούρι = το σπάσιμο του ελαιόκαρπου και μετατροπή του σε πολτό.
503. Χαρανί = καζάνι,
504. χαράρι = δυκτιωτό πλέγμα, για τη μεταφορά άχυρου/σανού.
505. Χανταβουλιάστηκα ή σωρώθηκα = Έπεσα κάτω (χανταβούλης: διάβολος, δαίμονας)
506. Χαντρολέμι = κολιέ,
507. Χαλαστάρι = πέτρα
508. Χαβάνι = σιδερένιο γουδί.
509. Χαράκι = η αφαίρεση κομματιού από το φλοιό στον κορμό του κλήματος.

510. Χαρμπί = Είναι ένα είδος μικρού ξίφους.
511. Χαρχαλεύω = ψάχνω
512. Χαμοκέλα = η παράγκα, το παλιό μισοχαλασμένο σπίτι.
513. Χάφτω = καταπίνω λαίμαργα, ξεγιελιέμαι.
514. χεσαμόλι = φαγητό άθλιας ποιότητας (από το χέσαμε όλοι)
515. Χόβολη = στάχτη.
516. Χουνέρι = πάθημα.
517. Χούνι = το φαράγγι
518. Χορήγι = ασβέστης.
519. Χουγιάζω = βρίζω.

520. Χόχλος ή χούχλος = Όταν αρχίζει να βράζει πχ ένα φαγητό.
521. Χρίζω = αλείφω.
522. Χρονιάρα = η ημέρα που είναι αργία, καθώς και οι μεγάλες γιορτές

 

Ψ.

523. Ψηλαριδα=γυναικα με ψηλα ποδια.
524. Ψικαστήρα=Δοχείο για ψεκασμό-ράντισμα
525. ψες = χθές.

 

Ω.

526. Ωρέ = Ρε

 

lyrasi.blogspot.com