Άγιος Παΐσιος: Από τι εξαρτάται η πρόοδος στην πνευματική ζωή;
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Να σας πω τι παθαίνουν μερικοί και δεν προοδεύουν:
Ενώ έχουν προϋποθέσεις, τις σπαταλούν σε μικροπράγματα και μετά δεν έχουν δυνάμεις, για να ανταποκριθούν στην πνευματικό αγώνα. Από τι εξαρτάται η πρόοδος στην πνευματική ζωή;
Άγιος Παΐσιος: Από τι εξαρτάται η πρόοδος στην πνευματική ζωή;
Την πρόοδο και την προκοπή στην πνευματική σου ζωή, μπορείς να την παρακολουθήσεις από τους λογισμούς σου. Εάν περνούν συνέχεια κακοί λογισμοί και συνεχώς τους διώχνεις, τότε πέρασες στο χώρο της μετανοίας και αγωνίζεσαι.
Εάν περνούν άλλοτε κακοί λογισμοί και τους διώχνεις και άλλοτε καλοί, βλέπεις ποιοι είναι οι περισσότεροι, για να δεις που βρίσκεσαι, ενώ αν αυξηθούν οι καλοί σε σχέση με τους κακούς, βρίσκεσαι σε πρόοδο. Τέλος αν παύσουν να περνούν κακοί λογισμοί και περνούν μόνο καλοί λογισμοί, τότε έχει καθαριστεί η καρδιά σου. Η πρόοδος στην πνευματική ζωή από τον λογισμό εξαρτάται.
Ο θυμός, ο καθαρός θυμός, είναι δύναμη της ψυχής.
Εάν ο εκ φύσεως πράος βοηθιέται μια φορά από τον χαρακτήρα του για την πνευματική του πρόοδο, ο θυμώδης βοηθιέται δυο φορές από την δύναμη που έχει ο χαρακτήρας του, αρκεί την δύναμη αυτή του θυμού να την αξιοποιήσει κατά των παθών του και του πονηρού. Αν δεν την αξιοποιήσει, θα την εκμεταλλευτεί ο διάβολος.
Ο εκ φύσεως ήπιος, αν δεν αγωνιστεί να αποκτήσει ανδρισμό, δεν μπορεί να κάνει άλματα. Ενώ ο θυμώδης, αν πάρει μια γενναία απόφαση και στρέψει τον θυμό του εναντίον του κακού, πάει, πήδησε.
Γι’ αυτό τα άλματα στην πνευματική ζωή τα κάνουν, όσοι έχουν παλαβή φλέβα, με την καλή έννοια. Ανάλογα, με το πως θα αξιοποιήσει την παλαβή φλέβα, θα γίνει άγιος ή ήρωας… Εκείνος όμως που κάνει ό,τι τον βολεύει και ευχαριστεί, δεν μπορεί να κάνει προκοπή.
Σημάδι πνευματικής προόδου είναι και αυτό: ένα καλό που έχεις, δεν το θεωρείς σπουδαίο και το παραμικρό καλό του άλλου, το βλέπεις πολύ ανώτερο από το δικό σου· πάντα δηλαδή εκτιμάς το καλό των άλλων. Τότε έρχεται άφθονη η Θεία Χάρη. Γι’ αυτό, όποιος πιστεύει, ότι οι άλλοι είναι ανώτεροί του, αυτός είναι ανώτερος, γιατί έχει την Χάρη του Θεού.
Να σας πω τι παθαίνουν μερικοί και δεν προοδεύουν:
Ενώ έχουν προϋποθέσεις, τις σπαταλούν σε μικροπράγματα και μετά δεν έχουν δυνάμεις, για να ανταποκριθούν στην πνευματικό αγώνα. Ας πούμε ότι ξεκινάμε να κάνουμε μια επίθεση στον εχθρό και ετοιμαζόμαστε με όλα τα απαραίτητα, για να τον αντιμετωπίσουμε. Εκείνος όμως, επειδή φοβάται ότι δεν θα τα βγάλει πέρα, προσπαθεί να μας διασπάσει και να τραβήξει αλλού την προσοχή μας με σαμποτάζ και προσβολές σε άλλα σημεία.
Εμείς τότε στρέφουμε την προσοχή μας εκεί. Στέλνουμε δυνάμεις δεξιά και αριστερά. Ο καιρός περνά, τα πολεμοφόδια και τα τρόφιμα λιγοστεύουν. Δίνουμε παλιό ρουχισμό στο στράτευμα. Οι στρατιώτες αρχίζουν να γογγύζουν. Και το αποτέλεσμα είναι να εξαντληθούν όλες οι δυνάμεις μας και να μην αντιμετωπίσουμε τον εχθρό. Έτσι κάνουν και μερικοί πάνω στον πνευματικό αγώνα…
Ένας που έχει κάνει μεγάλες αμαρτίες, αν αισθανθεί πόσο έφταιξε και πει: «δεν πρέπει να σηκώνω κεφάλι, να βλέπω άνθρωπο», επειδή ταπεινώνεται πολύ, δέχεται πολλή Χάρη, προχωρεί σταθερά και μπορεί να φτάσει σε μεγάλα μέτρα.
Ενώ ένας που δεν έχει κάνει μεγάλες αμαρτίες, αν δεν τοποθετηθεί σωστά, ώστε να πει: «με φύλαξε ο Θεός από τόσες κακοτοπιές. είμαι πολύ αχάριστος, είμαι πιο αμαρτωλός από τον πιο αμαρτωλό», υστερεί πνευματικά από τον άλλον.
Όταν εξετάζετε τον εαυτό σας, πολύ βοηθάει να παίρνετε μερικές φορές την ζωή σας με την σειρά, από την παιδική ηλικία, για να βλέπετε που βρισκόσασταν, που βρίσκεστε και που έπρεπε να βρίσκεστε.
Αν δεν συγκρίνετε το παρελθόν με το παρόν, δεν καταλαβαίνετε ότι μπορεί μεν να είστε κάπως σε καλή κατάσταση, αλλά δεν βρίσκεστε εκεί που έπρεπε να βρίσκεστε και στενοχωρείτε τον Θεό. Όταν είναι κανείς νέος και βρίσκεται σε μιά κατάσταση όχι πολύ καλή, δικαιολογείται. Αλλά, όταν μεγαλώσει, αν παραμένει στην ίδια κατάσταση ή έχει διορθωθεί λίγο, δεν δικαιολογείται.